
Τα αγαπημένα μας παιδικά βιβλία
Με αφορμή την επίσημη έναρξη του καλοκαιριού, θυμόμαστε τα αγαπημένα μας παιδικά βιβλία, τα μυθιστορήματα και τα παραμύθια με τα οποία μεγαλώσαμε και στα οποία καμιά φορά ανατρέχουμε με νοσταλγία.
Η Άλκη Ζέη έγραψε το πρώτο της αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Το καπλάνι της βιτρίνας το 1963, όσο βρισκόταν στη Μόσχα. Πρόκειται για το πρώτο παιδικό βιβλίο με εκτεταμένες πολιτικές αναφορές. Η ιστορία ξεκινάει το καλοκαίρι του 1936, λίγο πριν την επιβολή της χούντας του Ι. Μεταξά, σε ένα μικρό νησί του Αιγαίου. Δυο μικρές αδερφές ακούνε τον παππού τους να μιλάει για τους “αρχαίους” και ανυπομονούν να ξαναδούν τους καλοκαιρινούς τους φίλους. Το καπλάνι, η βαλσαμωμένη τίγρη που βρίσκεται στο σαλόνι τους, πρωταγωνιστεί στις μαγικές ιστορίες του ξαδέρφου τους Νίκου, που είναι φοιτητής στην Αθήνα και συμμετέχει ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα.
Το βιβλίο μεταφέρθηκε στην τηλεόραση το 1990, ενώ πολύ συχνά ανεβαίνει και σε παιδικές θεατρικές σκηνές.
Ο Μεγάλος Περίπατος του Πέτρου γράφτηκε από την Άλκη Ζέη το 1971. Ο μικρός Πέτρος ζει στην Αθήνα με τους γονείς, την αδερφή του και τον παππού του. Με την πραγματοποίηση της ιταλικής εισβολής την 28η Οκτωβρίου 1940, η ζωή του αλλάζει. Ο “μεγάλος περίπατος” πραγματοποιείται στην κατοχική Αθήνα, τα δύσκολα χρόνια της πείνας και του φόβου. Πρόκειται για ένα από τα πιο συγκινητικά παιδικά μυθιστορήματα, το οποίο γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία στα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Η τρυφερή γραφή της Ζέη δίνει ανάγλυφα το κλίμα της εποχής, περιγράφοντας την καθημερινότητα του Πέτρου, μέσα από τις διαρκείς δυσκολίες και την απώλεια. Η ελπίδα ζει σε τοίχους με συνθήματα κατά των Γερμανών και η λύτρωση των ηρώων αργεί όσο και η απελευθέρωση.
Ο θησαυρός της Βαγίας, το πρώτο βιβλίο της Ζωρζ Σαρή, εκδόθηκε το 1969. Η Σαρή είχε επιστρέψει στην Ελλάδα το 1962 μετά τις σπουδές της στο Παρίσι. Μετά τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών το 1967 αποφάσισε μαζί με συναδέλφους της ηθοποιούς να κάνει παθητική αντίσταση και να μη εμφανίζεται στο θέατρο. Εκείνο το καλοκαίρι άρχισε να γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα. Το βιβλίο ξεκίνησε ουσιαστικά σαν παιχνίδι με τα παιδιά που είχε δίπλα της.
Τα βιβλία της διαθέτουν πολιτική σκέψη, η οποία μέχρι την εμφάνιση της ίδιας και της Ζέη στα ελληνικά γράμματα, ήταν προνόμιο μόνο των βιβλίων που απευθυνόταν σε ενήλικες. Η Σαρή παρουσίασε στο έργο της πολλά ιστορικά γεγονότα της μετεμφυλιακής Ελλάδας, επιστρατεύοντας κυρίως τα δικά της βιώματα στη γραφή της. Τα γενέθλια, Τα Στενά Παπούτσια, Τα Χέγια και, βέβαια, το E.Π. είναι μερικά από τα αγαπημένα μας έργα της συγγραφέα που ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα τρέχοντα κοινωνικά ζητήματα.
Αεροπλάνα, διαστημόπλοια, υποβρύχια, αλλά και απλά αερόστατα μας ταξίδεψαν ως τα πέρατα του κόσμου, μέσα από τα μυθιστορήματα του μεγάλου Γάλλου συγγραφέα και πατέρα του λογοτεχνικού είδους της επιστημονικής φαντασίας, Ιουλίου Βερν. Το Ταξίδι στο Κέντρο της γης, οι 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα και Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες μας έμαθαν να αγαπάμε το ταξίδι και μας έκαναν να λαχταράμε τη στιγμή που θα μεγαλώσουμε και θα ξεκινήσουμε τα δικά μας ταξίδια στον κόσμο.
Οι θεοί του Ολύμπου, Ηρακλής και Θησέας, Ιλιάδα, Οδύσσεια, Μέγας Αλέξανδρος, Περσικοί Πόλεμοι, Μακεδονία, Σπάρτη, και άλλοι τίτλοι από τις Εκδόσεις Στρατίκη κοσμούσαν τις παιδικές μας βιβλιοθήκες. Με χαρακτηριστικές εντυπωσιακές εικονογραφήσεις, η σειρά Μυθολογία των Εκδόσεων Στρατίκη αποτελούσε το αναγνωστικό happy place μας, καθώς συνδύαζε μοναδικά τη γνώση με τη διασκέδαση.
“...Μετά το μάθημα, η δασκάλα με κράτησε για λίγο στην τάξη και μου είπε πως δεν είχα λύσει σωστά το πρόβλημα της αριθμητικής. Πρέπει να θυμηθώ να πω στον μπαμπά να είναι πιο προσεχτικός“. Ο Μικρός Νικόλας του Ρενέ Γκοσινί είναι ένας μαθητής πανέξυπνος και πολύ γενναίος. Ο δημιουργός του Αστερίξ και του Λούκι Λουκ, σε συνεργασία με τον σκιτσογράφο Ζαν Ζακ Σενπέ, έφερε στη ζωή μας τον Μικρό Νικόλα με τις δεκάδες χιουμοριστικές περιπέτειές του.
Η Βρετανή νηπιαγωγός Enid Blyton έγραψε δεκάδες βιβλία τα οποία μας έκαναν συχνά παρέα στα ήσυχα απογεύματα των παιδικών μας χρόνων. Οι Πέντε Φίλοι, και Οι Μυστικοί Επτά μεταφράστηκαν σε πάνω από τριάντα γλώσσες και μέχρι σήμερα έχουν πουλήσει πάνω από 600 εκ. αντίτυπα. Μια ακόμα Βρετανή συγγραφέας παιδικών βιβλίων, η M.V. Carey, έγραψε τη σειρά βιβλίων Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ και οι Τρεις Ντετέκτιβ, η οποία επίσης αφορούσε σε μια παρέα παιδιών που εξερευνούσαν διάφορα μυστήρια.
To βιβλίο του Ζαχαρία Παπαντωνίου Τα Ψηλά Βουνά κυκλοφόρησε το 1918. Ήταν το πρώτο σχολικό αναγνωστικό στη δημοτική γλώσσα. Η απλή και ζωντανή αφήγηση των περιπετειών μιας παρέας παιδιών που αποφασίζουν να κάνουν διακοπές στα ψηλά βουνά της Ευρυτανίας καθιστά το συγκεκριμένο έργο ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας.
Το βιβλίο Ένα Παιδί Μετράει Τ’ Άστρα του Μενέλαου Λουντέμη δεν ανήκει στην παιδική λογοτεχνία, είναι όμως μέχρι σήμερα ένα από τα πιο δημοφιλή βιβλία που διαβάζουν παιδιά και έφηβοι. Ο Μέλιος είναι ένα ορφανό φτωχό αγόρι που ζει σε ένα μικρό χωριό. Ο δάσκαλος του χωριού θα καταλάβει τη δίψα του για μάθηση, όμως το αφεντικό του δεν θέλει να μορφωθεί. Όταν ο Μέλιος μετακομίσει στην πόλη για να πάει εκεί σχολείο, θα ζήσει το άδικο και το δίκιο, την καλοσύνη και την κακία και θα καταλάβει πως ο καλύτερός του φίλος στο ταξίδι της ζωής είναι το βιβλίο και η διαρκής δίψα για μάθηση.
Η Φρουτοπία, οι Ιστορίες από το Νησί των Πυροτεχνημάτων, Η Χαρά και το Γκουντούν, τα Παραμύθια από τη Χώρα των Χαμένων Χαρταετών και δεκάδες ακόμα παραμύθια και μυθιστορήματα του Ευγένιου Τριβιζά αποτελούν μερικά από τα πιο τρυφερά κομμάτια των παιδικών αναγνωστικών μας αναμνήσεων.
Ματίλντα, Ο Μεγάλος Φιλικός Γίγαντας, Ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας και Οι Μάγισσες είναι μερικά από τα βιβλία του αγαπημένου Βρετανού συγγραφέα Ρόαλντ Νταλ, ο οποίος είχε το μοναδικό χάρισμα να κρατάει τον αναγνώστη σε αγωνία από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα.
Το πρώτο βιβλίο της Τζ.Κ. Ρόουλινγκ, Ο Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική Λίθος, εκδόθηκε στα αγγλικά στις 30 Ιουνίου 1997 και έναν χρόνο και κάτι μετά είχε κυκλοφορήσει και στα ελληνικά. Δεν υπήρχε καλύτερος τρόπος να ολοκληρωθεί η δεκαετία του ’90 λογοτεχνικά από το να κάνει το ντεμπούτο του στα ράφια των βιβλιοπωλείων ο μικρός μάγος που μας έκανε παρέα σε όλη μας την εφηβεία.
Διαβάστε ακόμα:
Η λίστα με τα 100 πιο αγαπημένα βιβλία στις ΗΠΑ
Τα παιδικά που αγαπήσαμε τη δεκαετία του ’90
Έρχεται το sequel του PS I Love You
Το νέο βιβλίο φαντασίας του Φίλιπ Πούλμαν
Η Margaret Atwood ετοιμάζει το sequel του The Handmaid’s Tale
Δήμητρα Παπαλέξη
Ξεχάσατε τον Χάρι Πότερ!?
Meta Capsule
Γιατί συμπεριλάβαμε αυτά με τα οποία μεγαλώσαμε οι πιο γέροι (που μάθαμε από τα μικρά μας αδέρφια τον Χάρι 😉